Nowy system opodatkowania nieruchomości

Podstawowym celem projektowanej reformy jest stworzenie stabilnego i efek­tywnego źródła dochodów dla budżetów gmin. Dzięki temu umocni się i będzie mógł dalej rozwijać się system samorządu terytorialnego w Polsce.
Opodatkowanie nieruchomości na podstawie ich wartości (podatek katastral­ny) jest rozwiązaniem powszechnie stosowanym w państwach Unii Europejskiej, wykorzystywanym jako źródło finansowania samorządów lub administracji lokalnej. Nowy podatek, stanowiąc wyłączny dochód budżetów gmin, zwiększy ich samodzielność, co jest zgodne z postanowieniami, ratyfikowanej przez Polskę, Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego.
Podstawowe założenia wprowadzenia podatku katastralnego są następujące:
1) nowy podatek od wartości nieruchomości ma zastąpić trzy obecnie obowiązujące podatki: od nieruchomości, rolny i leśny;
2) dochody z nowego podatku pozostaną dochodami budżetów gmin, a budżet państwa nie będzie w ogóle partycypował we wpływach z tego tytułu;
3) bardzo ograniczony będzie zakres ustawowych ulg i zwolnień od nowego podatku; nie będzie on rozszerzany w stosunku do obowiązującego obecnie, a także przewidywanego w odrębnych ustawach, których projekty są przedmiotem prac parlamentarnych; w efekcie powinno nastąpić zwiększe­nie wpływów z podatków majątkowych bez podnoszenia wielkości obciążeń jednostkowych;
4) wysokość opodatkowania obiektów, których podstawą opodatkowania już obecnie jest wartość (obiekty budowlane związane z działalnością gos­podarczą) pozostanie na zbliżonym poziomie;
5) gminy będą posiadały uprawnienia do ustalania stawek podatku oraz ulg i zwolnień; ulgi i zwolnienia wprowadzane przez gminy byłyby neutralne dla budżetu państwa, gdyż nie stanowiłyby podstawy do wysuwania roszczeń o przyznanie dodatkowych subwencji;
6) co najmniej do 2005 r. rozwiązania instytucjonalne dotyczące opodat­kowania gruntów rolnych i leśnych nie ulegną zasadniczym zmianom;
kształt docelowego systemu opodatkowania działalności rolniczej i leśnej (VAT, podatek dochodowy oraz podatek od nieruchomości) będzie uza­leżniony od tempa oraz zakresu zmian w strukturze agrarnej, wynikających z realizacji polityki rolnej.
Rząd proponuje następujący harmonogram przedsięwzięć związanych z wprowadzeniem podatku katastralnego:
1) opracowanie i przeprowadzenie w Parlamencie pakietu ustaw ustana­wiających podatek od wartości nieruchomości – rok 1997,
2) opracowanie oraz wydanie aktów wykonawczych – rok 1997,
3) ustanowienie nowych instytucji związanych z opodatkowaniem i ewiden­cjonowaniem nieruchomości (powszechna taksacja nieruchomości, założenie i prowadzenie katastru nieruchomości) – rok 1998,
4) tworzenie organizacyjnych struktur obsługujących podatek katastralny
lata 1998-1999.
Zadania wymienione w pkt 1-4 będą wykonywane sukcesywnie, zaś ich zakres może ulec modyfikacji wynikającej z ustaleń dokonywanych w toku prac legislacyjnych. Ostateczny termin wdrożenia nowego podatku od nieru­chomości na obszarze całego kraju planowany jest po 2000 r. Stworzona zostanie jednak możliwość dobrowolnego wcześniejszego wprowadzenia tego podatku przez przygotowane do tego związki gmin.