Rynek i ochrona miejsca pracy

Dla osiągnięcia tak sformułowanych celów podejmowane są działania pro­wadzące do:
1. Wzmocnienia polityki proinwestycyjnej, sprzyjającej tworzeniu nowych miejsc pracy.
2. Ściślejszego powiązania programów modernizacyjnych i restrukturyzacyj­nych z sytuacją na lokalnych rynkach pracy.
3. Stosowania całej gamy aktywnych środków pobudzania zatrudnienia, zwłaszcza na obszarach o wysokiej stopie bezrobocia, w tym środków podnoszących mobilność pracowników i bezrobotnych.
4. Preferowania przemysłów o wysokiej pracochłonności w rejonach dużego strukturalnego bezrobocia.
5. Zmian w systemie osłony socjalnej bezrobotnych, mających na względzie zarówno wzmocnienie jej skuteczności, jak i ograniczenie antymotywacyj- nych skutków obecnych rozwiązań.
Zwiększeniu popytu na pracę służyć będą inicjowane przez rząd duże
przedsięwzięcia inwestycyjne związane z modernizacją infrastruktury technicz­nej kraju, które dotyczyć będą m. in.:
infrastruktury komunalnej i budownictwa mieszkaniowego,
modernizacji sieci dróg i budowy autostrad,
rozwoju telekomunikacji,
modernizacji kolejnictwa,
rozbudowy systemu gazowniczego.
W tym celu są opracowywane i uruchamiane szczegółowe rządowe pro­gramy takie, jak program budownictwa czynszowego, budowy autostrad i dróg szybkiego ruchu, modernizacji kolejnictwa, rozwoju łączności oraz gazownictwa.
W zaawansowanej formie przygotowań znajduje się obecnie szereg sek­torowych programów restrukturyzacyjnych. Projektowanie, uruchamianie i re­alizacja tych programów będzie uwzględniać ekonomiczne i społeczne skutki zmian na rynku pracy. W znaczącej części środki przeznaczane na te programy użyte zostaną na przekwalifikowanie zwalnianych pracowników oraz ich aktywizację zawodową.
Szansą dla ograniczenia bezrobocia i minimalizacji jego społecznych skutków będzie tworzenie specjalnych stref ekonomicznych na bazie przed­siębiorstw bogatych w infrastrukturę techniczną, posiadających nie w pełni wykorzystany majątek produkcyjny i dysponujących wykwalifikowaną kadrą.
Jednym z kryteriów oceny przedsięwzięć prywatyzacyjnych jest ochrona miejsc pracy. Wymaga to nie tylko uwzględnienia w kontraktach klauzul dotyczących poziomu gwarantowanego zatrudnienia, ale także zobowiązań inwestycyjnych, których realizacja pozwoli w dalszej perspektywie na utrzyma­nie istniejących i tworzenie nowych miejsc pracy.
Polityka przeciwdziałania bezrobociu realizowana będzie w dużej mierze na szczeblu regionalnym, przy czym nastąpi zaostrzenie kryteriów zaliczania lokalnych rynków pracy do grupy obejmowanej działaniami szczególnymi. Na tych obszarach nastąpi wzmocnienie i skoncentrowanie instrumentów mających prowadzić do wzrostu zatrudnienia, takich jak:
1. Upoważnienie do przyspieszonej amortyzacji środków trwałych.
2. Ulgi podatkowe z tytułu szkolenia pracowników i uczniów przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
3. Zwiększenie limitu zatrudnienia nie powodującego utraty uprawnień do opodatkowania w formie karty podatkowej.
4. Okresowe ulgi podatkowe z tytułu wydatków inwestycyjnych.
5. Gwarancje kredytowe dla małych i średnich przedsiębiorstw.
6. Uruchamianie prac interwencyjnych poprzez częściowe refundowanie pra­codawcom kosztów pracy (do wysokości zasiłku oraz składki ZUS) zatrudnianego bezrobotnego.
7. Wzmocnienie bodźców finansowych zachęcających pracodawców do za­trudniania absolwentów.
Ze względu na regionalne zróżnicowanie uwarunkowań i źródeł wysokiego bezrobocia istnieje potrzeba pakietowych działań, dostosowanych do specyfiki obszarów zagrożonych. Pakiety takie (np. nastawione na pobudzanie rozwoju gospodarczego w regionach charakteryzujących się załamaniem pozarolni­czych sektorów gospodarki, dominacją rolnictwa uspołecznionego lub prze­mysłów tradycyjnych i schyłkowych) stanowić będą zasadnicze instrumen­tarium polityki regionalnej państwa.
Programy o charakterze kształceniowo-rekwalifikacyjnym będą służyć prze­de wszystkim wzrostowi mobilności bezrobotnych, a więc skróceniu okresu bezczynności zawodowej.
W tym celu:
1. Rząd zadba o ściślejszą współpracę między organizacjami pracodawców, instytucjami szkolenia zawodowego oraz urzędami pracy. Wskazane są zwłaszcza szkolenia organizowane na wniosek pracodawców w celu prze­ciwdziałania zwolnieniom pracowników. Zmiany w przepisach umożliwią dofinansowywanie tego typu działań ze środków Funduszu Pracy.
2. Intensyfikowane będą zmiany w strukturze kształcenia. W ich efekcie zwiększy się udział młodzieży kształconej w szkołach średnich i wyższych, zmniejszy natomiast udział kształcenia wąskospecjalistycznego w zasad­niczym szkolnictwie zawodowym.
Zmiany w systemie socjalnej osłony bezrobotnych zmierzać będą w kierun­ku zwiększenia skuteczności osłony i ograniczenia jej antymotywacyjnych
i uzależniających skutków. Nastąpi modyfikacja zasad wypłacania zasiłków, uwzględniająca w większym stopniu zróżnicowanie sytuacji na lokalnych rynkach pracy. Wydłużeniu okresu pobierania świadczeń na obszarach szczególnie zagrożonych bezrobociem towarzyszyć będzie jego skracanie na terenach charakteryzujących się względnie dobrą sytuacją na rynku pracy.
W dalszej perspektywie wprowadzone będzie odrębne ubezpieczenie na wypadek bezrobocia i ustanowiony specjalny fundusz ubezpieczeniowy, two­rzony ze składek pracodawców i pracobiorców i przeznaczony wyłącznie na zasiłki dla bezrobotnych. Instytucja ubezpieczeń od bezrobocia odciąży budżet państwa od finansowania zasiłków dla bezrobotnych i pozwoli na zwiększenie puli środków przeznaczonych na aktywne pobudzanie zatrudnienia. Środki na ten cel pochodzić będą z odrębnego funduszu aktywizacji zatrudnienia, w części finansowanego z budżetu państwa. Rozstrzygnięcie tej kwestii dokonane będzie łącznie z reformą całej sfery ubezpieczeń społecznych.