Od OECD do Unii Europejskiej

Dążenie Polski do pełnoprawnego członkostwa w organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz Unii Europejskiej jest centralnym elementem strategii rządu zmierzającej do integracji naszego kraju ze struk­turami euroatlantyckimi. W praktyce oznaczać to będzie dołączenie do grona najwyżej rozwiniętych państw, które z uwagi na swój potencjał gospodarczy i cywilizacyjny odgrywają wiodącą rolę w kształtowaniu procesów za­chodzących w gospodarce światowej.
Z formalnego punktu widzenia przedmiotem negocjacji z OECD jest ustalenie gotowości i zdolności Polski do wprowadzenia do polskiego systemu prawnego i praktyki gospodarczej (w uzgodnionych terminach) ponad 160 aktów normatywnych OECD. Punktem wyjścia negocjacji było złożenie przez Polskę w dniu 14 października 1994 r. Memorandum zawierającego analizę porównawczą standardów OECD i odpowiednich przepisów prawa polskiego, wraz ze wstępnie sformułowanym stosunkiem strony polskiej co do gotowości
i terminów wprowadzenia konkretnych zmian do polskiego systemu prawnego.
Wejście w życie 1 lutego 1994 r. Układu Europejskiego oznacza jedno­cześnie, że Polska znalazła się w fazie intensywnego stowarzyszania się ze Wspólnotami Europejskimi. Na proces ten składa się nie tylko tworzenie strefy wolnego handlu, ale również współpraca w wielu sektorach gospodarki, w sferze finansowej i w dziedzinie kultury.
Na spotkaniu w Kopenhadze w czerwcu 1993 r. Rada Europejska potwierdziła, że Polska oraz inne stowarzyszone kraje Europy Środko- wo-Wschodniej zostaną w przyszłości członkami Unii Europejskiej. Podczas szczytu w Essen w grudniu 1994 r. Rada przyjęła „Strategię przygotowującą stowarzyszone kraje Europy Środkowo-Wschodniej do członkostwa”. Zgodnie z polityczną decyzją Rady Europejskiej Polska uzyska status członkowski w UE, kiedy będzie w stanie spełnić ekonomiczne i polityczne kryteria członkostwa:
spełnienie kryterium politycznego wymaga od Polski zapewnienia funkc­jonowania instytucji gwarantujących: demokrację, zasady prawa, prawa człowieka oraz ochronę praw mniejszości narodowych;
kryterium ekonomiczne sprowadza się do stworzenia gospodarki rynkowej zdolnej do stawiania czoła presji konkurencyjnej i siłom rynkowym w Unii Europejskiej.
W perspektywie członkostwa Polski w UE widnieją również obowiązki związane z celami unii politycznej, ekonomicznej i monetarnej, w chwili obecnej wyznaczane przez tzw. kryteria konwergencji z Maastricht. Kryteria te narzucają następujące warunki:
stopa inflacji nie większa niż o 1,5 punktu procentowego od średniej dla trzech krajów o najniższych stopach inflacji;
dług publiczny nie większy niż 60% PKB;
deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB;
średnia nominalna długoterminowa stopa procentowa nie wyższa niż o 2 punkty procentowe od wyznaczonej średniej;
przestrzeganie granic wahań kursów walutowych zgodnie z mechanizmem Europejskiego Systemu Walutowego przez co najmniej dwa lata.
Obecnie Polska spełnia w zasadzie dwa kryteria, a mianowicie odnoszące się do wysokości deficytu budżetowego (w 1994 r. – 2,8% PKB) oraz w zakresie relacji długu publicznego do PKB (w 1995 r. – ok. 60%).
Poważnym krokiem zbliżającym Polskę do członkostwa w OECD i w Unii Europejskiej była też ratyfikacja w maju br. Porozumienia z Marakeszu o ustanowieniu Światowej Organizacji Handlu (WTO).