aktywne wspieranie uruchomionego procesu zamian

1. Sanacja zasad działania istniejącego systemu finansowania oraz zmiana sposobu udzielania pomocy ze środków publicznych Przewiduje się:
odejście od stosowanej obecnie formy pomocy w spłacie kredytów mieszkaniowych, a więc sukcesywną likwidację przejściowego wykupu odsetek przez budżet państwa, przy jednoczesnym konsekwentnym wdrażaniu systemu kredytów hipotecznych w oparciu o pożyczki za­graniczne (Bank Światowy, USAID, EBOiR);
aktywne wspieranie uruchomionego (ustawą o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych) procesu zamiany dotacji przedmiotowych na dotacje podmiotowe drogą doskonalenia sposobu partycypacji budżetu państwa w wypłacie dodatków mieszkaniowych;
decentralizację uprawnień finansowych w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych drogą zwiększenia kompetencji finansowych gmin w za­kresie wypłaty dodatków mieszkaniowych, inwestycji infrastruktury komunalnej, remontów zasobów mieszkaniowych, budowy mieszkań czynszowych;
zmianę priorytetów w zakresie kierunków pomocy finansowej ze środków publicznych; kontynuując pomoc dla kupujących mieszkania, urucho­miony zostanie nowy system finansowania, kredytowania i inwestowania budownictwa na wynajem o umiarkowanych czynszach;
zastąpienie budżetu państwa w jego roli bezpośredniego wspierania i refinansowania procesu kredytowania i inwestowania drogą tworzenia odrębnych instytucji finansowych gromadzących oszczędności ludności na cele mieszkaniowe (kasy mieszkaniowe), akumulujących długoter­minowy kapitał kredytowy (Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, Bank Hipoteczny), kredytujących remonty kapitalne oraz infrastrukturę tech­niczną;
przygotowanie i wdrożenie do końca roku 1996 ustawy o bankach hipotecznych i listach zastawnych, udrożnienie systemu rejestrów ksiąg wieczystych oraz możliwości windykacji hipoteki, co umożliwi bankom udzielającym długookresowe kredyty mieszkaniowe refinansowanie na rynku kapitałowym;
szerokie zastępowanie bezpośrednich form pomocy subwencjami pośre­dnimi w postaci ulg podatkowych od dochodów osób fizycznych i prawnych przy powiązaniu wielkości subwencji pośrednich z wysiłkiem oszczędzania i inwestycji oraz efektywnością zarządzania zakumulowa­nymi kapitałami;
włączenie gmin w system finansowania budownictwa mieszkaniowego poprzez zwiększenie ich uprawnień finansowych dla realizacji takich zadań własnych, jak wypłaty dodatków mieszkaniowych oraz aku­mulacja kapitału na cele inwestycyjne (obligacje municypalne, współudział w tworzeniu organizacji inwestorskich budujących miesz­kania na wynajem).
2. Stworzenie wielu, dostosowanych do różnych poziomów zamożności,
systemów oszczędzania i kredytowania Przewiduje się:
uruchomienie względnie taniego systemu kredytowania zakupu (re­montów) mieszkań, tzw. systemu kontraktowego, obsługiwanego przez kasy mieszkaniowe działające w bankach;
długoterminowy kapitał kredytowy tworzony jest w oparciu o sys­tematyczne niskooprocentowane oszczędności ludności (stąd nazwa kon­trakt), system ma charakter zamknięty i poza zwolnieniem podatkowym od dochodów kasy nie korzysta z dodatkowej pomocy ze środków budżetowych, awaryjnym zabezpieczeniem jest możliwość uzyskania przez kasy mieszkaniowe refinansowania ze środków Krajowego Fun­duszu Mieszkaniowego, w przyszłości rynku kapitałowego (obligacje hipoteczne, listy zastawne);
uruchomienie organizacji finansowania, kredytowania budowy i eks­ploatacji budownictwa czynszowego, której odrębność sprowadza się do:
stworzenia systemu kredytów preferencyjnych,
zwolnień podatkowych dla inwestora (właściciela) mieszkań czyn­szowych,
zaangażowania kapitału komunalnego i prywatnych organizacji gos­podarczych (w tym i spółdzielni),
regulowanego, względnie niskiego poziomu czynszów, gwarantującego jednak zwrot nakładów w ciągu 25-40 lat (stąd nazwa czynsze umiarkowane);
podstawowym celem stworzenia odrębnego systemu budownictwa na wynajem o umiarkowanych czynszach jest stworzenie możliwości świad­czenia pomocy państwa dla ludzi, których nie stać na kupno mieszkania; obecnie pomoc ta jest skierowana wyłącznie na dochodzenie do własności mieszkania;
kontynuacja wdrażania systemu rynkowego kredytu hipotecznego reali­zowanego w oparciu o pożyczki zagraniczne.
3. Uruchomienie systemu kredytowania remontów kapitalnych. Realizacja tego celu jest ściśle uzależniona od powstania długoterminowego kapitału kredytowego w Polsce. Przy obecnej, wysokiej cenie kredytu i braku pomocy ze środków publicznych kredyty na ten cel mają charakter incydentalny. Potrzeby natomiast są ogromne, co wynika z bardzo złego stanu technicznego istniejących zasobów mieszkaniowych. Uchwalona w 1994 r. ustawa o własności lokali, przywracając obowiązek finansowania remontów przez faktycznego właściciela nieruchomości, wymusza zarazem pilną interwencję państwa.
Dla realizacji tego celu przewiduje się:
uruchomienie od połowy 1995 r. kredytowania remontów kapitalnych ze środków wdrażanych już zagranicznych linii kredytowych obsługujących do tej pory jedynie budownictwo nowe,
rozszerzenie wielkości ulgi podatkowej dla dochodów przeznaczonych na cele remontowe,
uruchomienie (od 1998 r.) kredytów kontraktowych z kas mieszka-
niowych.
4. Uruchomienie systemów finansowania i kredytowania infrastruktury ko­munalnej. Jedyną obecnie dostępną formą kredytu dla gmin jest kredyt komercyjny, gwarantowany rocznym dochodem gminy. Stworzenie gmi­nom możliwości posiłkowania się kredytem długoterminowym dla realizacji zadań własnych w zakresie infrastruktury komunalnej wymaga:
uruchomienia w istniejących bankach długookresowych linii kredyto­wych w oparciu o pożyczki zagraniczne (Bank Światowy),
uruchomienia Krajowego Funduszu Mieszkaniowego,
stworzenia sprawnego systemu obligacji municypalnych,
powstania systemu Towarzystw Budownictwa Społecznego umożli­wiających wspólne finansowanie infrastruktury technicznej.