Rozwój gospodarki żywnościowe

Rozwój gospodarki żywnościowej będzie zmierzał stopniowo w kierunku wzrostu roli przetwórstwa i dystrybucji żywności. Towarzyszyć temu będzie umacnianie gospodarstw silnych ekonomicznie, wyrażające się koncentracją ziemi, zmniejszeniem liczby gospodarstw, spadkiem liczby zatrudnionych w rolnictwie. Niezbędnymi warunkami zaistnienia, a zarazem środkami pobudzenia tych procesów są:
Aktywizacja działalności pozarolniczej (zmiany w rolnictwie mogą się dokonać głównie poprzez zmiany w sferze pozarolniczej).
2. Interwencjonizm, który kładzie nacisk na program pomocy państwa dla rolnictwa o horyzoncie długookresowym, a nie doraźnym. Interwencja państwa przyjmie formy adresowanej pomocy i będzie najaktywniejsza w dwóch dziedzinach:
przyspieszania przemian strukturalnych w rolnictwie (modernizacja),
stwarzania na wsi miejsc pracy poza rolnictwem (wielofunkcyjność wsi). W programach tworzenia nowych miejsc pracy na wsi uwzględniony będzie
fakt, że rozwój rolnictwa, przetwórstwa spożywczego, usług na rzecz ludności wiejskiej i alternatywnych źródeł dochodu (np. agroturyzm) może nie wchłonąć nadwyżek rąk do pracy istniejących na wsi. W zależności od struktury wiekowej część ludności wiejskiej objęta zostanie różnymi formami kształcenia i szkoleń bądź pomocą socjalną.
Rząd sukcesywnie, ale konsekwentnie będzie ograniczać te formy interwen­cji, które jedynie konserwują niesprawny system produkcji, utrwalają stare struktury i odwlekają w czasie proces koniecznych przemian, przyjmując na siebie funkcje o charakterze socjalnym.
3. Finansowanie rozwoju rolnictwa opierać się będzie na:
środkach własnych rolników,
kredytach komercyjnych,
adresowanych kredytach udzielanych wg. zasad preferencyjnych,
pomocy finansowej państwa, skorelowanej z programami pomocy międzynarodowych instytucji i organizacji.
4. Opracowanie szczegółowych programów pomocy adresowanych do kon­kretnych typów gospodarstw rolnych, w których określi się warunki, jakie wypełnić musi rolnik i jego gospodarstwo, aby mogło skorzystać z pomocy. Powszechność tzw. tanich kredytów dla rolnictwa będzie sukcesywnie ograniczana. Docelowo obejmą one te gospodarstwa rolne, które przy pomocy państwa szybciej przejdą okres transformacji i modernizując się
będą zdolne ów kredyt spłacić.
5. Finansowe wspieranie rozwoju rolnictwa i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, zwłaszcza w dziedzinach:
postępu biologicznego, doradztwa rolniczego i rynkowo-marketingo- wego oraz inwestycji, które powodują obniżkę kosztów, poprawę jakości, ograniczanie strat żywności, przeprofilowanie i dostosowanie sektora rolnego do wymogów rynku,
rozwoju infrastruktury wsi i rynku rolnego, oświaty i różnych form kształcenia, służących przekwalifikowywaniu się rolników na zawody pozarolnicze lub przyuczaniu do zawodu.
6. Odpowiednia polityka ekonomiczna i finansowa wspomagająca program łagodzenia bezrobocia na obszarach wiejskich i wspierająca w tym względzie przedsięwzięcia gospodarcze oraz inicjatywy samorządów lokal­nych.
7. Rozwój integracji pionowej, zwłaszcza w oparciu o jej prostszą formę
kontraktację. Jest to alternatywa dla centralnego limitowania produk­cji. Historia nie zna innych dróg rozwoju wsi i rolnictwa niż poprzez integrację pionową, tj. zespalanie kapitału nierolniczego z nakładami pracy rolniczej, przenoszenie tą drogą postępu biologicznego i technicz­nego, a przede wszystkim obniżanie kosztów wytwarzania i dystrybucji żywności w całym łańcuchu żywnościowym (od rolnika po handel detaliczny).
8. Rozwijanie wszelkich form doradztwa, które zajmie się upowszechnianiem postępu, informacją i przyuczaniem do zawodu.
9. Dbałość rządu o stabilność polityki ekonomicznej, w szczególności zachęcającej do inwestowania na obszarach wiejskich (system ulg podat­kowych, ułatwień itp.).
10. Intensyfikacja działań na rzecz rozwoju regionalnego. Państwo sprzyjać będzie decentralizacji decyzji i przyspieszy przekazywanie większych niż dotąd kompetencji samorządom.
Koncepcja wielofunkcyjnego rozwoju wsi została sprawdzona w krajach Europy Zachodniej. U nas wymaga to zapoczątkowania nowej filozofii rozwoju. Jej istota sprowadza się do znalezienia przez każdy region własnej drogi najlepiej wykorzystującej jego uwarunkowania lokalne oraz wyzwolenia przez niezbędne reformy aktywności samorządów wiejskich.