Od szoku do terapii, poprawa i rozwój

Konkludując, od września 1993 r. nowe rządy koalicyjne kontynuowały proces konsolidacji i stabilizacji gospodarczej, stosując ograniczenia fiskalne i mone­tarne, popierając dalszą liberalizację cen i wymiany handlowej, mając na celu pełniejszą integrację polskiej gospodarki z wymianą handlową na świecie, a szczególnie w Unii Europejskiej, rozbudowując instytucje rynkowe, a przede wszystkim prowadząc procesy prywatyzacyjne we wszystkich dziedzinach. Kontynuacja tego typu polityki oraz ten wycinek polskiego sukcesu gospodar­czego, do którego przyczyniły się nowe rządy, nie powinny być traktowane jako naturalna konsekwencja rozpoczęcia takiego kursu politycznego w 1990 r., ale jako osiągnięcie, do którego przyczyniły się trwałe i zdecydowane działania wszystkich kolejnych rządów sprawujących władzę w Polsce do dnia dzisiejszego.
Jednocześnie politykę gospodarczą Polski prowadzoną po 1993 r. charak­teryzuje szeroka strategia o charakterze średnio- i długookresowym, której celem jest zapobieganie negatywnym skutkom ubocznym polityki prowadzonej we wczesnym okresie przeobrażeń, dalszy postęp prowadzący od stabilizacji do konsolidacji, od poprawy do ciągłego rozwoju. Wytyczne nowej polityki zostały określone w dwóch podstawowych dokumentach politycznych – Stra­tegii dla Polski (wrzesień 1993 r., czerwiec 1994 r.) i Pakiecie 2000 (marzec 1996 r.), które zostały poddane pod dyskusję publiczną oraz przyjęte przez rząd i Parlament. Poza szczegółowym opisem instrumentów polityki gospodar­czej, wspomniane dokumenty zawierają cały szereg głównych trendów o chara­kterze makroekonomicznym, obejmujących okres do roku 2000. Jest to zobowiązanie rządu wsparte szerokim wachlarzem instrumentów politycznych, które pozostają do jego dyspozycji, a w tych dokumentach politycznych zostały tylko częściowo zaprezentowane.
W okresie wczesnych przeobrażeń w Polsce (1990-1993), pozytywnym działaniom, następnie kontynuowanym przez nowe gabinety rządowe (1993-1996), towarzyszyło wiele dyskusyjnych posunięć politycznych, które w dużym stopniu przyczyniły się do recesji i inflacji w latach 1990-1992. Przykładowo, nadmierna dewaluacja złotego wprowadzona w 1990 r., przecząca zasadom konkurencyjności na skalę międzynarodową, przyczyniła się do przedłużenia skutków inflacji. Początkowa nadmierna obniżka stawek celnych, częściowo zrównoważona szybkim nałożeniem opłat importowych, przekreśliła możliwość wprowadzenia bardziej pożądanego modelu pole­gającego na okresowym stosowaniu umiarkowanego protekcjonizmu w początkowym okresie, po którym następuje liberalizacja (przykładem jest tu CSFR). W 1990 r. w niezamierzony sposób spowodowano znaczny szok kredytowy, przyjmując jako podstawy nominału zasoby monetarne, wybrane na podstawie zaniżonych szacunków inflacji, następnie pozostawiając je w niezmienionej formie, kiedy okazało się, iż inflacja osiągnęła wyższy pułap. Sektor państwowy był zaniedbywany i traktowany restrykcyjnie, co jest często stosowaną metodą, którą w literaturze fachowej opisującej przeobrażenia określa się mianem „porzucenia sektora państwowego”. Procedury prywatyza­cyjne były prowadzone bez uwzględnienia potencjalnych możliwości zwiększenia wpływów do budżetu oraz wymogów zarządzania korporacyj­nego. Administracja centralna, której struktura odzwierciedlała nadal potrzeby
starego systemu, nie została zreformowana. Cały proces przeobrażeń miał charakter scentralizowany, a nawet nakazowy.